Rond 1996 kwam internet voor het grote publiek beschikbaar. Sindsdien heeft dit fenomeen een onwaarschijnlijke groei doorgemaakt en is het een belangrijk onderdeel van ons dagelijkse leven geworden. Deze opmars resulteerde ook in een toename van het aantal schermen. Waren het eerst computerschermen, door de snelle technische ontwikkeling volgde al snel de mobiele telefoon, smartphone en de smart televisie. Met het succes van internet nam ook de tijd dat wij naar een scherm kijken een hoge vlucht. Alle informatie van het wereldwijde web en social media wordt met open armen ontvangen. Maar het langdurig kijken naar schermen heeft ook negatieve effecten, onder andere voor je gezondheid. Heb jij daar ooit bij stilgestaan?
Elf uur schermtijd per dag
Schermen zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijkse leven. Of het nu noodzaak is, het verlangen naar contact met een ander of verveling: zodra we niet meer op een scherm kijken, gaan we op een ander verder. Als je al die uren bij elkaar optelt, zijn dat er meer dan je denkt.
Hoeveel uur heb je op kantoor doorgebracht achter je computerscherm? Waarschijnlijk de hele dag. En in de lunchpauze? Heb je toen je smartphone gepakt en je mail en social media gecheckt? De schermuren worden snel meer als je na het werk bingewatchend die nieuwe televisieserie kijkt.
Kortom, je zult versteld staan hoeveel uur je elke dag toegewijd bent aan je scherm. Een onderzoek van Nielsen (2018) toont aan dat volwassenen gemiddeld 11 uur doorbrengen met een scherm. Een combinatie van computers, mobiele telefoon en televisie. Hetzelfde onderzoek toont aan dat de jeugd er bijna net zoveel tijd aan besteedt. Kinderen tussen de 6 en 12 jaar brengen ongeveer 6 uur door met een scherm. Experts geven aan dat dit gevolgen kan hebben voor de ontwikkeling van hun hersenen.
Het valt niet te ontkennen dat het informatietijdperk ons leven drastisch en snel heeft veranderd, de wereld is dichterbij dan ooit. Maar gaat dit ten koste van onze gezondheid? Het antwoord is: ja.
Een overvloed aan informatie
De huidige generatie volwassenen krijgt vijf keer meer informatie te verwerken dan 50 jaar geleden. Dat wil niet zeggen dat we slimmer worden, integendeel. In 2018 heeft The National Health Institutes of Health een groot onderzoek in 21 landen gehouden. De conclusie is dat het werken met schermen invloed heeft op onze cognitieve gezondheid en dat de overdaad aan informatie bij volwassenen tot een soort mentale moeheid leidt. Wat wil dat zeggen?
Ons brein kan een bepaalde hoeveelheid informatie verwerken. Wanneer deze grens bereikt is, wordt het moeilijk om helder te denken of zelfs eenvoudige beslissingen te nemen. Een toestand die een expert als Richard Wurman omschrijft als “Information Anxiety”: de steeds groter wordende kloof tussen wat we begrijpen en wat we denken dat we moeten begrijpen.
De impact is vooral zichtbaar bij de jeugd die opgroeit met mobiele apparaten, als vast onderdeel van hun leven. Een onderzoek uit 2018, van de Universiteit van Montreal, laat zien dat het niet zonder gevolgen is. Zij vonden een verband tussen de tijd die de jeugd doorbrengt op diverse schermen, zoals social media en games, en gevoelens van depressie, angst en eenzaamheid.
Daarnaast kunnen digitale apparaten de manier van leren bij jongere kinderen veranderen. Het onderzoek van het National Institutes of Health laat ook zien dat wanneer hele jonge kinderen met een tablet spelen, zij het geleerde niet kunnen vertalen naar de echte wereld. Oftewel, wanneer een kind via een ‘app’ virtueel LEGO-blokken opstapelt, zal het met echte blokjes helemaal opnieuw beginnen. Alsof het kind de LEGO pas voor het eerst ziet.
De invloed van blauw licht
Schermen van tablets, computers, televisies en smartphones stralen blauw licht uit. Het menselijk oog is niet bedoeld om urenlang naar deze schermen te staren. Wist je dat dit blauwe licht zonlicht nabootst? Van oudsher, wanneer de zon onderging, hield de blootstelling aan blauw licht automatisch op. Tegenwoordig stopt de blootstelling aan blauw licht pas als we gaan slapen, nadat we onze tablet, mobiele telefoon of e-book op ons nachtkastje leggen.
In 2018 heeft het RIVM samen met het Amsterdam Medisch Centrum, het Nederlands Herseninstituut en Lifelines het gebruik van schermen onderzocht. De conclusie is duidelijk:
- Het gebruik is het hoogst bij volwassenen en bij 13-18 jarigen
- Bij avond gebruik leidt het tot 40 minuten minder slaap
- 22% van de 8 tot 13-jarigen gebruikt dagelijks een scherm in de avond
- 83% van de 13 tot 18-jarigen gebruikt dagelijks een scherm in de avond
De Harvard University in Boston toonde in 2014 aan dat het 's avonds lezen van een e-book resulteert in 55 procent minder melatonine dan wanneer je een gedrukt boek leest. Melatonine is een cruciaal chemisch stofje dat ons helpt in slaap te komen. Maar ons brein produceert minder wanneer het blootgesteld wordt aan blauw licht. En dat leidt tot een kortere nachtrust. En een goede nachtrust is belangrijk om de volgende (werk)dag weer topfit te kunnen presteren.
Al die schermtijd eist een fysieke tol aan onze ogen. Ongeveer 60 procent van de mensen die elke dag met computers werken, ervaren het zogenaamde ‘computer vision syndrome’ (CVS). CVS-klachten herken je onder andere aan:
- Branderige ogen
- Vermoeide ogen
- Hoofdpijn
- Slecht in slaap kunnen komen
- Dubbelzicht
Onderzoek uit 2012 van de Harvard University heeft aangetoond dat deze verhoogde blootstelling een impact heeft die verder gaat dan je ogen. Langdurige verstoring van het dag-nachtritme kan negatieve gezondheidseffecten veroorzaken, zoals overgewicht, hart- en vaatziekten en zelfs borstkanker.
Beperk het gestaar naar schermen
Het internet heeft ons veel gebracht. De wereld is dichterbij dan ooit. We Whatsappen, Facebooken en surfen als nooit tevoren. We hebben contact met alle uithoeken van de wereld. In een mum van tijd maak je vrienden, of je ontvriendt ze.
Nieuws en informatie zien we binnen enkele seconden. Maar dit resulteert in een verhoogd gebruik van schermen, zoals computerschermen, telefoonschermen en smart televisie. Het vele gebruik kan leiden tot gezondheidsklachten. Onderschat deze klachten niet en probeer de tijd die je op schermen kijkt te beperken.
Tips om schermtijd te verminderen
Minder schermtijd: hoe krijg je dat voor elkaar? Er zijn goede apps te vinden die je schermtijd verkorten. Daarmee kan je een verplichte pauze laten inlassen.
Pomodoro-timers
Om kleine pauzes te nemen kun je gebruikmaken van de Pomodoro-techniek, een methode waarbij je werkt in blokken van 25 minuten, gevolgd door 5 minuten pauze. Vind je het lastig om het bij te houden? Er bestaan veel Pomodoro-timers die je hierbij kunnen ondersteunen.
Breaktimer op Chrome
Werk je veel met Chrome? Dan is de app “breaktimer” een ideale ‘onderbreker’. Deze app zegt je een ‘break’ te nemen na 28 minuten.
Smartphone apps
Voor de smartphone zijn er ook apps te vinden. Heb je een Android-toestel? Zoek de “sitting timer” app op en installeer deze. Voor iOS is de “Stand up! The Work Breaker Timer” app beschikbaar.
Kortom: allemaal handige apps die eenvoudig te installeren en te gebruiken zijn. Maar wat natuurlijk het beste werkt is je eigen motivatie om minder op een scherm te moeten kijken.
Tijd voor actie!
Meer artikelen over dit onderwerp
